top of page
Alexianer Quartier Neuss
Duitsland, Neuss
Prijsvraag
Eind 2017 zijn we door Henk Döll (Döll Architecten) gevraagd om mee te doen aan de prijsvraag voor het landschapsplan en architectonisch ontwerp voor 35 tot 40 grondgebonden woningen in Neuss (DE). Het team bestond verder uit Lola landscape design en Magnus Weightman. Het plan is onderdeel van een grotere ontwikkeling, voornamelijk woningbouw, genaamd Alexianer Quartier. We hebben de eerste prijs behaald en werken de woningen nu verder uit.
“Betaalbare woningbouw met de hoogst haalbare architectonische kwaliteit”
Dit was één van de belangrijkste eisen uit het prijsvraagprogramma als gevolg van de ambitie van de gemeente om betaalbare woningbouw te realiseren. Met onze inzending hebben wij geprobeerd hier een antwoord op te geven door eerst het stedenbouwkundig plan te optimaliseren. De centrale vraag was hoe een attractieve woonwijk te maken met specifieke kwaliteiten voor mensen in verschillende levensfasen.
Onze bouwlocatie (perceel H1) ligt in het hart van het plangebied, aangesloten op een netwerk van voetpaden en tussen het kloosterpark en de woonwijk Meertal. De buurt vormt de overgang van de 3-laagse woningen en appartementengebouwen in het noorden en de 2-laagse vrijstaande huizen in het zuiden.
​
Concept: optimalisatie stedenbouwkundig plan en collectieve openbare ruimte
Ten eerste hebben we het idee van het boerenerf geïntroduceerd dat in Duitsland vrij zeldzaam is in de stedenbouw. De woonblokken zijn daarvoor opnieuw georganiseerd rond drie collectieve hoven. De huizen die direct aan deze hoven liggen hebben een keuken naast de entree van waaruit men zicht heeft op het erf, hetgeen een “welkom thuis” gevoel oplevert voor de bewoners. Natuurlijk zal een deel van het collectieve hof nodig zijn om auto’s te ontsluiten (alleen lokaal) maar er blijft voldoende ruimte over voor een speeltuintje en een zitje rond een grote boom. Sterker nog, alle huizen hebben een parkeerplaats op eigen terrein waardoor het erf grotendeels kan functioneren als een autovrij dorpsplein. De huizen aan de noordkant van het plan zijn meer georiënteerd op de ontsluitingsweg om hier het gevoel van een rustige woonstraat te versterken.
De compacte, modernistische witte blokken en de omvangrijke collectieve ruimte refereren aan de typische Duitse “Siedlung” uit de jaren ’30 van de vorige eeuw.
Doorsnede hof
Buitenruimte, groen en materialen: attractieve openbare ruimte en private tuinen
De collectieve hoven zijn behandeld als één ruimte van gevel tot gevel. De private voortuinen zijn wel duidelijk afgescheiden maar op een manier waarop ze verenigd zijn met de openbare ruimte. De transitie tussen openbaar en privé is subtiel gemarkeerd door een nauwelijks zichtbare lijngoot. Het regenwater dat hier doorheen loopt gaat naar de retentievijver ten zuiden van het gebied.
In ieder hof is er een collectieve plek om te spelen en samen te komen. Het idee is dat verdere activiteiten in ieder hof uitgewerkt worden in overleg met de bewoners. Bijvoorbeeld een jeu-de boules-baan, een groentetuin of een BBQ-plaats. Een samenhangend ontwerp versterkt de sociale cohesie.
In tegenstelling tot de voortuinen worden de private achtertuinen afgescheiden door kleurrijke hagen. De hagen bestaan uit beuken, liguster, sleedoorn, meidoorn en veldesdoorn struiken. De diversiteit zorgt ervoor dat de hagen het hele jaar door kleurrijk zijn. Bovendien hebben de hagen een ecologische waarde; ze zijn een voedingsbron en veilige broedplaats voor dieren (insecten, vogels, egels, vlinders etc). Ook wordt er in iedere tuin een boom gepland die door de bewoners gekozen kan worden uit een lijst van 5 ecologisch waardevolle soorten.
Vanuit de voortuin is de fietsberging naast de voordeur direct bereikbaar. De berging voor de afvalcontainers zit aan de andere kant, direct onder het keukenraam geïntegreerd in de gevel. Bovenop deze berging is een kruidentuin bedacht. Vanuit de keuken kun je rechtstreeks door het geopende raam de kruiden oogsten.
Plattegrond hof
Gevelontwerp, materialisatie en constructie
De repetitie van de huistypes (3 varianten), samen met de effectieve en compacte vorm, leidt tot een kosten efficiënt ontwerp. Zelfs de afmetingen van de ramen zijn zoveel mogelijk gestandaardiseerd maar in een weloverwogen compositie ontstaat er een goede balans tussen repetitie en variatie. Door een paar accenten zijn de afzonderlijke huizen goed van elkaar te onderscheiden.
De materialisatie wordt gekenmerkt door een isolatie composiet dat afgewerkt wordt met een gladde witte stuclaag. De kozijnen zijn opgebouwd uit hout en aluminium en worden voorzien van 3-laags glas. De entreezone en de voorkant van de containerberging worden afgewerkt met houten delen in umbra grijs, een kleur die goed aansluit bij het kleurschema van de klinkers op straat en de gravel van de speelplekken. De daken worden uitgevoerd als groendak om de huizen koel te houden in de zomer, ruimte te geven aan een microklimaat en het regenwater te bufferen.
Type A - ca. 110 m2
Type B - ca. 125 m2
Type C - ca. 150 m2
Project data:
Locatie:
Opgave:
Omvang
​
Ontwerp:
Status:
Team:
In samenwerking met:
Neuss (DE)
Landschapsplan en architectonisch ontwerp
40 woningen, 1 ha
Woningen van 110 m² t/m 150 m²
2018
Technisch ontwerp
Niels Olivier, Henk Döll, Frantisek Hanf, Robin-Jay King
Döll Architecten
Vergelijkbare projecten:
stedenbouw
stedenbouw
woningen
bottom of page